Guillain-Barre sendromu(GBS), vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla periferik sinir sisteminin bir kısmına (beyin ve omuriliğin dışında bulunan sinir ağı) saldırdığı nadir bir nörolojik bozukluktur.
Vücudun kendi bağışıklık sistemi hasarı yaptığı için GBS’ye otoimmün hastalık denir (“oto” “kendi” anlamına gelir). Normalde bağışıklık sistemi, enfeksiyona neden olan mikroorganizmalara (bakteriler ve virüsler) saldırarak bizi korumak için antikorlar (bir bağışıklık tepkisinde üretilen moleküller) ve özel beyaz kan hücreleri kullanır. Guillain-Barre sendromunda ise bağışıklık sistemi yanlışlıkla sağlıklı sinirlere saldırır.
Guillain-Barre sendromu’nu tetikleyici faktörler arasında grip, nezle, zatürre, idrar yolu enfeskiyonları gibi viral veya bakteriyel enfeksiyonlar olduğu gibi hastalığın ortaya çıkmasında çeşitli hastalıklar da olabilir. Son zamanlarda yapılan araştırmalar ise koronavirüsün bu hastalığa neden olabileceğini ortaya koydu.
Guillain-Barre sendromu herkesi etkileyebilir. Her yaşta ortaya çıkabilir (yetişkinlerde ve yaşlılarda daha sık olmasına rağmen) ve her iki cinsiyet de eşit derecede bozukluğa eğilimlidir. GBS’nin her yıl 100.000’de bir kişiyi etkilediği tahmin edilmektedir.
Semptomlar genellikle kolları, solunum kaslarını ve hatta yüzü etkiler ve daha yaygın sinir hasarını yansıtır. Bazen semptomlar vücudun üst kısmında başlar ve bacaklara ve ayaklara doğru iner. Bu semptomlar, belirli kaslar hiç kullanılamayana ve şiddetli olduğunda kişi neredeyse tamamen felç olana kadar saatler, günler veya haftalar boyunca yoğunlukta artabilir. Bu durumlarda, bozukluk yaşamı tehdit eder – potansiyel olarak nefes almayı ve bazen de kan basıncını veya kalp atış hızını etkileyebilir. Bu nedenle yukarıdaki belirtiler önemsenmeli ve vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
GBS’de görülen güçsüzlük genellikle hızla ortaya çıkar ve saatler veya günler içinde kötüleşir. Semptomlar genellikle vücudun her iki tarafında eşittir (simetrik olarak adlandırılır). Zayıf uzuvlara ek olarak, nefes almayı kontrol eden kaslar, kişinin nefes almayı desteklemeye yardımcı olması için bir makineye bağlanması gerektiği noktaya kadar zayıflayabilir.
Guillain-Barre sendromunda; viral veya bakteriyel bir enfeksiyon ile karşılaşıldığında, bazı sinirlerin kimyasal yapısını bozulur. Bağışıklık sistemi de bu sinirlere yabancı cisimler gibi davranır ve yanlışlıkla onlara saldırır. Ayrıca virüsün bağışıklık sisteminin kendisini daha az ayırt edici hale getirmesi ve artık kendi sinirlerini tanıyamaması da mümkündür. Bağışıklık sisteminin bazı kısımları -lenfositler ve makrofajlar adı verilen özel beyaz kan hücreleri- miyelini yabancı olarak algılar ve ona saldırır. T lenfositler (timus bezinden) adı verilen özel beyaz kan hücreleri, kişinin kendi miyeline karşı antikorlar üretmek ve ona zarar vermek için B lenfositleri (kemik iliğinden kaynaklanan) ile işbirliği yapar.
Bulaşıcı veya kalıtsal değildir.
Hastalık belirtileri genellikle solunum veya gastrointestinal viral enfeksiyondan birkaç gün veya hafta sonra başlar.
GUILAIN-BARRE SENDROMU’NUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Guillain-Barre sendromu genellikle ayaklarda veya ellerde karıncalanma veya ağrı (özellikle çocuklarda) ile başlayabilir. Çocuklar ayrıca yürüme güçlüğü belirtileri gösterecek ve yürümeyi reddedebilir. Bunun dışında hastalıkta ortaya çıkan diğer belirtiler aşağıdaki gibidir.
Halsizlik ve güçsüzlük
Yorgunluk
Yürümede özellikle de metdiven çıkarken zorluk
Yaygın vücut ağrısı
Göz kasları ve görme ile ilgili zorluk
Yutma, konuşma veya çiğneme zorluğu
Ellerde ve ayaklarda iğne batması veya iğne batması hissi
Özellikle geceleri şiddetli olabilen ağrı
Koordinasyon sorunları ve kararsızlık
Anormal kalp atışı/hızı veya kan basıncı
Sindirim ve/veya mesane kontrolü ile ilgili sorunlar.
GUILAIN-BARRE SENDROMU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
GBS’nin ilk belirtileri ve semptomları diğer hastalıklarla benzerlik gösterdiğinden ilk aşamada teşhisi zor olabilir.
Hekimler aşağıdaki durumları kontrol ederek tanıyı kesinleştirmeyi çalışırlar;
- Semptomların vücudun her iki tarafında da ortaya çıkıp çıkmadığını (Guillain-Barré sendromundaki tipik bulgu);
- Semptomların ortaya çıkış hızını (diğer bozukluklarda, kas zayıflığı günler veya haftalar yerine aylar içinde ilerleyebilir);
- Bacaklardaki derin tendon reflekslerinin kaybolup kaybolmadığını;
- Kollarda refleks durumunu;
GUILAIN-BARRE SENDROMU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Guillain-Barre sendromunun kesin bir tedavisi olmamasına karşın erken teşhis ve etkin tedavi hastalığın şiddetini azaltabilir ve iyileşme süresini kısaltabilir. Ayrıca hastalığın komplikasyonlarını tedavi etmenin birkaç yolu vardır.
Plazmaferez yöntemi: Bu yöntemde vücudunuzdaki kan alınır, plazma kısmı kan hücrelerinden ayrılır ve kan hücreleri vücudunuza geri koyulur. Böylece sinir hücrelerine saldıran bağışıklık sistemindeki antikorlar azalmış olur.
İmmünoglobülin veya antikor takviyesi: Kan donörlerinden alınan sağlıklı antikorları içeren immünoglobülin intravenöz olarak hastaya verilir. Yüksek miktardaki immünoglobülin, sendromu destekleyecek zararlı antikorların etkisini elimine eder. Bunlar bağışıklık sisteminizin vücudunuza saldırısını azaltmak amacıyla kullanılır ve bu yöntemler hastanın yapay solunum cihazlarına bağlanmasının önüne geçebilir.
İyileşme sürecini hızlandırmak adına Bunun yanı sıra fizik tedavi yöntemleri ile özel bakım uygulanabilir.
Guillan-Barre hastalığı geçiren kişiler
Önemli bir kısmı 6 ayın ardından bağımsız olarak yürüyebilir.
Tanının ardından geçen 12 ayda motor gücü yaklaşık olarak %60 oranında iyileşme gösterir.
