Şah damarları (karotis arterler) boynumuzun sağ ve sol yanında bulunan, beynimize kan taşıyan atar damarlarımızdır. Şah damarlarımızda çeşitli risk faktörlerine bağlı olarak daralma ya da tıkanma meydana gelir.
Şah Damarı Darlıkları Rİsk Faktörlerİ Nelerdİr?
– İlerleyen yaş
– Genetik faktörler (ailede damar hastalıkları olan akrabaların bulunması),
– Sigara içiciliği (aktif içicilik ya da yaşamın bir döneminde içmiş olmak),
– Kolesterol ve kan yağlarının yüksekliği
– Şeker hastalığı
– Yüksek tansiyon
– Başka damarlarda darlıkların olması
– Aşırı kilo
– Fiziksel inaktvite – spor yapmamak
– Stresli yaşam
– Sağlıksız beslenme
– Aşırı alkol tüketimi
ile birlikte kireçlenme ve daralma oluşabilmektedir.
Şah damarlarında oluşan darlıklar son derece tehlikelidir. Darlığın olduğu bölgede yavaşlamış kan akımına bağlı olarak kolaylıkla pıhtılaşma görülebilir. Bu pıhtılar ya da darlığa sebep olan plaklar kolaylıkla buradan koparak beyin içindeki küçük ama çok önemli damarları tıkayabilir. Bu durumda felç durumları kaçınılmazdır.
Tüm dünyada artan kanserle mücadelede amaç daha az insanın kansere yakalanmasını, daha fazla insanın başarılı bir şekilde tedavi edilmesini ve tedavi sırasında ve sonrasında insanlara için daha iyi bir yaşam kalitesinin sağlanmasıdır. Ancak unutulmamalıdır ki, kanseri önlemede en etkili yöntem kanserden korunmaktır. Kanserden korunmak için 8 temel kural:
- Sigara içmeyin, içirmeyin.
- Haftada 3-5 gün düzenli egzersiz yapın
- Kilo kontrolünüzü sağlayın
- Günde 4-5 porsiyon meyve ve sebze tüketin
- Doymuş yağ miktarı en aza indirilmelidir.
- Kullanılan alkol miktarı azaltılmalıdır
- Güneş yanıkları ve uzun güneş banyolarından kaçınılmalıdır.
- Düzenli kontrolleri ihmal edilmemelidir.
Darlığın olduğu bölgede yavaşlamış kan akımına bağlı olarak kolaylıkla pıhtılaşma görülebilir. Bu pıhtılar ya da darlığa sebep olan plaklar kolaylıkla buradan koparak beyin içindeki küçük ama çok önemli damarları tıkayabilir.
Şah damarları darlıkları belİrtİlerİ nelerdİr?
– Sık ve yoğun baş ağrısı
– Görme kayıpları
– His ya da hareket kayıpları
– Baş dönmesi
– Bayılma
– Yüz felci
– Konuşma bozuklukları
gibi geniş bir şikayet yelpazesinde kliniğe başvurabilirler. Bu bireylerde unutulmaması gereken diğer önemli bir konu da şah damarlarındaki darlıkların bilişsel fonksiyonlarda bozulmaya, unutkanlığa ve bunamaya da sebep olabildiğidir.
Risk faktörleri ya da bahsi geçen şikayetleri olan hastalar vakit kaybetmeden bir kalp ve damar cerrahisi uzmanına başvurmalı, gerekli tetkikler yapılarak şah damarındaki darlığın derecesi ve yeri açısından araştırılmalıdır.
Şah damarı darlıklarının tedavİsİ nasıl gerçekleştİrİlİr?
Şah damarlarında darlık olan hastalara öncelikle ilaç tedavisi başlanmalıdır. Darlığın ve hastaların bireysel özelliklerine göre bu darlıklar girişimsel olarak stent ya da cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir. Şah damarı darlıklarının günümüzdeki altın standart tedavisi açık cerrahi yöntemlerle gerçekleştirilen karotis endarterektomi operasyonudur. İşlem genel ya da lokal anestezi ile gerçekleştirilebilir ve deneyimli cerrahlar tarafından yapıldığında uzun dönem sonuçlar mükemmeldir.
