Yeterince hazırlık yapmadan egzersize başlamak, bazı kas gruplarını aşırı zorlamak, spor sırasındaki rakip ile olan temaslar sakatlıklara yani spor yaralanmalarına yol açabilir. Bu yaralanmalar geçici bir bağ zorlanması veya zedelenmesinin yanı sıra; kas yırtıkları, tendon ve bağ kopmaları, kıkırdak yaralanmaları ve hatta kırıklar olabilmektedir.
Zayıf kas – iskelet yapısına sahip olmak, daha önceden ameliyat veya yaralanma geçirmek, kronik hastalıklar, ileri yaş ve spor kurallarını bilmemek kişisel olarak yaralanmaya zemin hazırlar. Kötü hava ve zemin koşulları da spor yaralanmasına zemin oluşturabilecek çevresel etkenler arasında sayılabilir.
En sık görülen spor yaralanmaları:
Kas – tendon yaralanmaları; Kas ezilmesi, kas liflerinde yırtılmalar ve tendon kopmaları (aşil tendon kopmaları, omuz rotator manşet yırtıkları, quadriseps tendon yırtıkları, kasıkta tendon kopmaları, hamstring adale yırtıkları)
Bağ (ligaman) yaralanmaları; Eklemlerde burkulma ve dönmeler sonucunda bağlarda gerilme, esneme ve kopmalar (ayak bileği bağ yaralanmaları, dizde iç yan, dış yan, öne ve arka çapraz bağ yaralanmaları)
Kıkırdak yaralanmalar; Sıklık sırasına göre diz, dirsek, omuz ve kalça eklemi kıkırdak yaralanmaları
Kırıklar ve çıkıklar; Temas sporlarında travmanın şiddetine, yönüne ve düşme şekline göre çeşitli kemik kırık ve çıkıkları gelişir
Hafif düzeydeki yaralanmalarda; istirahat, bandaj ve atel uygulamaları genellikle yeterli olurken, non-steroid antienflamatuar (ödem giderici) ilaçlar (NSAİİ), bölgesel kortizon enjeksiyonları ve fizik tedavi uygulamaları ilk tedavi seçenekleridir. Trombositten zengin plazma (PRP) enjeksiyonu da, doku iyileşmesinde etkili olmaktadır.
Bu yöntemler ile şikayetlerin azalmaması, yaralanma ağır ve hasarın fazla olması cerrahi tedaviyi gündeme getirebilir. Cerrahi uygulamalar; açık ve kapalı (artroskopik) girişimlerden oluşur. Artroskopik yöntemlerle tüm büyük eklemle (diz, kalça, omuz, ayak bileği, dirsek) ve çevresi dokular net bir şekilde görüntülenip, var olan hadisenin tedavi edilmesi mümkündür. Bu şekilde hastaya cerrahinin verdiği zarar en aza indirgenebilir ve iyileşme süresi ciddi şekilde kısaltılabilir.
Biruni Üniversite Hastanesi’nde yapılabilen artroskopik girişimler;
DİZ;
- Menisektomi
- Menisküs tamiri
- Sinovektomi
- Ön ve arka çapraz bağ rekonstrüksiyonu
- Tekrarlayan patella (diz kapağı kemiği) çıkığı cerrahisi
- Mikrokırık ve diğer kıkırdak tanirleri
- Otolog (kişinin kendisinden) kıkırdak nakli
OMUZ;
- Rotator manşet tamiri
- Tekrarlayan omuz çıkığı (insitabilite) cerrahisi
- SLAP cerrahi tedavisi
- Kalsifik tendinit cerrahisi
- Sıkışma sendromu cerrahisi
- Sinovektomi
KALÇA;
- Labrum debridmanı
- Labrum tamiri
- Mikrokırık ve diğer kıkırdak tanirleri
- CAM ve PİNCER tipi kalça eklemi sıkışma sendromu cerrahisi
DİRSEK;
- Mikrokırık ve diğer kıkırdak tanirleri
- Tenisçi dirseği (Lateral epikondilit) tedavisi
AYAK BİLEĞİ;
- Mikrokırık ve diğer kıkırdak tanirleri
- Otolog (kişinin kendisinden) kıkırdak nakli
Artroskopi dışı yöntemlerle de aşil tendon tamiri, osteitis pubis cerrahisi, patella oryantasyon osteotomileri (Fulkerson), tendon tamirleri, spor yaralanmaları sırasında oluşan tüm kırıklar cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir.
