Kalp ve damar hastalıkları arasında en sık görünen hastalık koroner arter hastalığı dediğimiz kalp damarlarının daralması veya tam olarak tıkanmasıdır. Kalbin beslenmesini sağlayan atar damarlara koroner arterler denilir. Kalp çevresinde yer alan bu damarlardaki ciddi darlıklar ve tıkanıklıklar sonucu kalp krizi ( miyokard enfarktüsü) ve kalp yetmezliği gelişmektedir. Ailesinde koroner arter hastalığı olan kişilerde yüksek kolesterol düzeyleri ve yoğun sigara kullanımı sebebiyle gelişen koroner arter hastalığı ile hastanın yaşam kalitesi bozulur. Özellikle yüksek kan basıncı (hipertansiyon), damar sertliği (aterosklerozu) ve şeker hastalığı (diabetes mellitus) olan kişilerde kalp damar tıkanıklık riski yüksektir. Kalbin beslenme bozukluğunu ortadan kaldırmak ve hastanın göğüs ağrısı olmadan normal yaşamına dönmesini sağlamak amacıyla uygulanan cerrahi işleme koroner by-pass ameliyatı denilir.
Kalp ameliyatlarının çok büyük bir kısmını oluşturan koroner cerrahisinde amaç damarın tıkalı bölümünü baypas ederek (köprüleme yaparak) kalbin beslenmeyen bölümlerine yeniden kan akışını sağlamaktadır. Yeniden beslenmeye başlayan kalpte iskemiye bağlı var olan göğüs ağrıları geçer, kalp krizi riski azalır ve kalbin kasılma fonksiyonundaki bozulma önlenir. Çoğunlukla göğüs iç duvarında yerleşmiş olan meme atardamarları ( LIMA –RIMA ), kol atar damarı ( radial arter) ve bacaktan çıkarılan toplardamarlar (safen ven) kullanılarak greftleme yapılır. LIMA ( internal mamaryen arter) ile yapılan by-pass cerrahisi sonrası damarın açık kalma oranları 10 yıldan sonra bile % 90’ üzerindedir. Ameliyatlar sırasında kalp akciğer pompası (kardiyopulmoner bypass) kullanılabilir ya da uygun vakalarda çalışan kalpte (beating heart) by-pass yapılabilir.
Günümüz modern kalp cerrahisinin ana hedefi olan hızlı hasta iyileşmesini sağlamak amacıyla fast –track (hızlı) anestezi yöntemleri ve minimal invaziv kalp cerrahisi (küçük kesi) prosedürleri uygulanır. Bypass greftlerini hazırlarken, koldan ve bacaktan alınacak damarlar endoskopik yöntemlerle çıkarılabilir ve bu sayede hastaların birçoğunda cerrahiye bağlı kesiler 1-2 cm ile sınırlı kalır.
KÜÇÜK KESİ İLE HIZLI İYİLEŞME SÜRESİ VE DAHA KALİTELİ BİR YAŞAM
Minimal invaziv kalp ameliyatları arasında TCRAT (total coronary revascularization via a left anterior thoracotomy) prosedürü son yıllarda en öne çıkan tekniktir. Sol meme altından göğüs ön duvarına yapılan yaklaşık 5-8 cmlik bir kesi ile koroner damarlara bypass yapılabilmektedir. Bu teknik sayesinde gerekli görülen hastalarda kalp akciğer pompası kullanılabilmektedir Aynı teknik ile kalp çalışırken de (beating heart) bypass yapmak mümkün olmaktadır. Özel alet ve ekipmanlar kullanılarak şu anda birkaç sınırlı merkezde yapılabilen bu işlem sayesinde hastanın göğüs kemiği kesilmeden çok damar bypass yapmak mümkündür. Yoğun bakım süresini ve hastane yatış süresini kısaltan bu yöntem ile hiçbir kemik kesisi olmayan hastalar çoğunluğunda 3-4 gün içerisinde taburcu edilebilir seviyede iyileşmektedir. Hastalar kısa süre içerisinde normal hayatlarına dönerler ve daha kaliteli bir yaşam kalitesine ulaşırlar.
