Tıbbi Onkoloji
Tıbbi onkoloji, kanser hastalığının tıbbi ve klinik yönetimi ile ilgilenen bir tıp dalıdır. Kanser, vücudun farklı organlarında ve dokularında anormal hücre büyümesi ve yayılması sonucunda ortaya çıkar. Tıbbi onkologlar, kanser teşhisi, tedavisi ve takibiyle ilgilenirler.
Tıbbi onkolog, onkoloji (kanser) konusunda ileri eğitim almış kişilerdir. Tıbbi onkolog olmak için tıp fakültesi ile beraber 13 sene eğitim almak gerekir. 6 yıl süren tıp fakültesi eğitimi sonrası, tıpta uzmanlık sınavına girerek en az 4 yıl dahiliye asistanlığı sonrasında dahiliye (iç hastalıkları) uzmanı olan Tıbbi onkologlar yan dal uzmanlık sınavına girerek 3 yıl süreyle daha Tıbbi onkoloji eğitimi alırlar.
Tıbbi onkoloji, kanser (onkoloji) tanısı konmuş hastaların tedavisini inceleyen bir tıp dalıdır. Kanser, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması ve yayılması sonucu oluşan bir hastalıktır. Tıbbi onkologlar, kanser teşhisini, tedavisini ve takibini yaparlar. Bunlar arasında kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi, hormonoterapi ve cerrahi gibi çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır.
Tıbbi onkologlar, kanser tedavisi alanındaki son gelişmeleri takip ederler ve hastaların durumunu değerlendirerek en uygun tedavi planını belirlerler. Ayrıca, kanser tanısı konmuş hastaların yaşam kalitesini artırmak için semptomların yönetimini sağlarlar ve hastalara ve ailelerine destek sağlarlar. Tıbbi onkoloji, multidisipliner bir yaklaşım gerektiren bir alan olduğu için diğer tıp dallarıyla sık sık işbirliği yapar, özellikle cerrahi, radyasyon onkolojisi ve patoloji gibi alanlarla işbirliği içindedirler.
Kanser
Kanser Nedir?
Kanser, vücuttaki normal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp çoğalarak anormal dokular oluşturduğu bir hastalıktır. Bu anormal hücreler, normal hücrelerin işlevini bozarlar ve vücutta çeşitli sorunlara neden olabilirler. Kanser, bir veya birden fazla organda başlayabilir ve zamanla diğer organlara yayılabilir, bu duruma metastaz denir.
Kanser genellikle DNA’daki bir dizi değişiklik sonucunda başlar. Bu değişiklikler, hücrelerin normal büyüme kontrolünü kaybetmesine ve kontrolsüz bir şekilde çoğalmalarına neden olur. Kanser hücreleri, normal hücrelerden farklı olarak, vücuttaki normal işlevlerini yapmazlar ve normal hücrelerin çoğalma, farklılaşma ve ölüm süreçlerini kontrol eden mekanizmaları bozarlar.
Kanser birçok farklı türde olabilir ve belirli bir kanser türü, hangi hücrelerin etkilendiğine, kanserin nerede başladığına ve ne kadar yayıldığına bağlı olarak farklı semptomlar ve tedaviler gerektirir. Kanser, erken tanı ve etkili tedavi ile kontrol altına alınabilir veya remisyona girebilir, ancak tedavi edilmezse veya ilerlemişse, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir ve ölümcül olabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Burdaki amaç kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini kontrol altına almaktır. Kemoterapi, kanseri tedavi etmek için birçok farklı şekilde kullanılabilir. Bazı durumlarda, kanser hücrelerini küçültmek veya kontrol altına almak için kemoterapi cerrahi operasyon öncesinde veya sonrasında kullanılabilir. Diğer durumlarda, kemoterapi tek başına veya diğer tedavi yöntemleri ile birlikte kullanılabilir.
Kemoterapi tedavisi, genellikle bir dizi seans halinde verilir. Her seans arasında bir dinlenme süresi olabilir, böylece vücut iyileşme ve sağlıklı hücrelerin yenilenmesi için zaman bulabilir. Kemoterapi, kanser türüne, hastanın genel sağlık durumuna ve tedavinin amaçlarına bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Nasıl Kemoterapi Uygulanır?
Kemoterapi de Amaç
Akıllı İlaç
Akıllı ilaç , (hedefe yönelik terapi), kanser hücrelerinin belirli hedeflerini seçici bir şekilde hedefleyen ve bu hücrelerin büyümesini ve yayılmasını durduran veya öldüren tedavi yaklaşımlarını ifade eder. Sonuç olarak, kemoterapinin amacı kanser hücrelerini yok etmek, büyümelerini kontrol altına almak, semptomları hafifletmek ve hastanın sağlığını iyileştirmektir.
Hedefe yönelik (Akıllı ilaç ) tedavisi nedir?
Hedefe yönelik terapi, kanser hücresinin içindeki spesifik molekülleri veya işlevleri hedefler. Bu hedefler arasında gen mutasyonları, proteinler ve sinyal yolakları gibi faktörler yer alır. Kanser hücrelerinin normal hücrelerden farklı olan bu özellikleri, hedefe yönelik terapiyi sağlayan temel prensiplerdir. Bu tedavi yöntemi, kanser hücrelerini seçici olarak hedef alarak sağlıklı hücrelere daha az zarar verme potansiyeline sahiptir, bu da genellikle yan etkilerin azalmasına yardımcı olur.
Hedefe yönelik terapiler, genellikle kanserin belirli türleri veya alt tipleri için özel olarak tasarlanmıştır ve bu nedenle her kanser türü veya hasta için uygun olmayabilir. Ancak, hedefe yönelik terapiler, kanser tedavisi alanında önemli bir gelişmedir ve birçok kanser türünde daha etkili ve daha az yan etkiye sahip tedavi seçenekleri sunabilir. Kanser tedavisinde artık akıllı ilaçlar dönemi başladı. Şimdilik sadece belli hasta gruplarında kullanılmaya başlanan ve kanserli hücreleri öldürürken sağlıklı hücrelere etki etmeyen akıllı ilaçların ciddi yan etkileri çok daha az.
Akıllı ilaçlar hangi kanser türlerinde etkili?
Akıllı ilaçlar artık hemen hemen her kanser türünde kullanılıyor. İlk başta kadınlarda yıllardır hormon tedavisi olarak bildiğimiz aslında bir akıllı ilaç olan anti-östrojenler vardı. Bunlar neredeyse 30-40 yıldır kullanılıyor. Hemen hemen her tür kanserde akıllı ilaç kullanma şansı vardır. Buna onkoloji doktoru
Halihazırda normal hücrelerden farklı olan yapıları veya işlem gören yolakları fark ettiğimiz anda onu bloke etmeye çalışırız. Diğer yandan yeni ilaçlar geliştirilmektedir. Yani artık tedaviler hep hedefe yönelik ilaçlar şeklinde gelişmektedir.
Akıllı İlaçların Başarı Oranı
Klasik kemoterapilerde belli kanser türlerinde belli cevaplar alınabiliyordu, yani hastanın ömrü uzuyordu. Erken dönem tümörlerini ise ameliyatla, yardımcı tedavilerle, kemoterapilerle, hormonlarla çoğu zaman tedavi edebiliyoruz. Bazı kanser türlerinde akıllı ilaçlara kemoterapiler de eklenmesiyle tedavi şansları biraz daha arttı.
Kür, hastanın şifa bulması, artık hasta olmaması anlamına gelir. Bu kanserlerde kemoterapiler belli süre yaşam süresini uzatabilirken, akıllı ilaçlar, bu tedavilere ilave katkılar sağladı. Örneğin karaciğere metastaz yapmış bir kalınbağırsak tümörü olan hasta 3-6 ay yaşıyorken, bu yeni kemoterapilerle bu süre birkaç seneye, akıllı ilaç ilavesiyle çok daha uzadı.
Akıllı ilaçlar hastaya ilave bir yaşam süresi sağlıyor. Akciğer kanserinin akıllı ilaca uygun tiplerinde, hastanın hiç kemoterapi görmeden sadece basit bir ilaçla ömrü, 1-2 seneden 4-5 seneye çıkabiliyor.
Akıllı ilaçların yan etkisi var mı?
Klasik kemoterapiler kemik iliğini baskıladığı için ciddi kan düşüklüğüne sebep olur, enfeksiyonlara meyil artar. Akıllı ilaçlarda bu yan etkiler çok azdır. Aralarındaki en büyük fark da budur. Akıllı ilaçlarda ciltte döküntüler en sık olarak görülen yan etkilerdir.
İmmünoterapi Nedir?
Kanser hastalarında kullanılan yeni nesil tedavlerden biri olan İmmünoterapi, bağışıklık sistemini aktifleyerek, vücudun kanseri kendi kendine yenmesini sağlamayı amaçlar. Kemoterapi tedavisine göre çok daha az yan etki gösteren İmmünoterapi, bağışıklık hücrelerinde bir hafıza oluşturarak uzun süreli ve kalıcı yanıtlar oluşmasını sağlar.
Yeni nesil tedavi yaklaşımlarından biri olan immünoterapide hedef bağışıklık sistemini yeniden organize ederek vücudun kanseri kendi kendine yenmesini sağlamaktır. Kanser gelişirken bağışıklık sisteminin kendisini yok etmesini engeller. İmmünoterapide kullanılan tedaviler, bu mekanizmaları engelleyerek bağışıklı sistemini kanserli hücrelere karşı güçlendirerek etkin bir tedavi sağlar. İmmünoterapi, kemoterapi ve hedefe yönelik tedavilerle beraber kullanılabilir.Yan etkileri kemoterapiye göre çok daha azdır.
İnsan vücudunda kansere karşı savaşan çok sayıda hücre bulunmaktadır. İnsanın bağışıklık sisteminde bulunan ve ‘asker hücre’ olarak adlandırılan ‘T hücreleri’ kanserli hücrelerin çoğunu yok etmektedir. Ancak kanser hücrelerinin bir kısmı bu T hücrelerinden kaçarak çoğalmaya devam edebilmektedir. Bu daha çok bağışıklık sistemi bozulmuş hastalarda görülmektedir. İmmün aracılı tedavi olarak da bilinen immünoterapi, bu noktada devreye girer. İmmünoterapi tadavisinde amaç bağışıklık sistemi üzerindeki kanser hücresi tarafından oluşturulan baskıyı ortadan kaldırarak insan vücudunda bulunan kanser savaşçısı hücreleri kanser hücresiyle savaşabilir hale getirerek tedavi etmektir.
Kemoterapi ve hedefli tedavilere göre immünoterapi ile oluşturulan yanıtlar çok daha kalıcıdır. İmmünoterapi, bu kalıcı yanıtı bağışıklık sisteminde T hücrelerinde bir hafıza oluşturarak sağlamaktadır.
