Anestezi; Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanı yani Anestezist tarafından uygulanan özellikli bir işlemdir. Hastanın ameliyat öncesinden başlayarak, ameliyat sonrası servise çıktıktan sonraki ilk birkaç saat boyunca ağrı duymamasını, yapılan girişime dayanabilmesini, ameliyat anını ve sonraki süreci hatırlamamasını, konforunu ve güvenliğini sağlamak üzere geliştirilmiş bir dizi tıbbi uygulamanın adıdır.
Anestezi; “belli bir bölgenin veya tüm vücudun ilaçlarla hissizleştirilmesi, duyusuzlaştırılması” demektir. Ancak güvenle ameliyat olabilmeniz için sadece hissizleşmek genelde yeterli değildir ve bazı ameliyatlarda ameliyat sırasında, solunum, dolaşım gibi yaşamsal işlevleriniz de kontrol altında tutulmaktadır. Bu nedenle anestezi uzmanı sizin her bakımdan koruyucunuzdur.
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanı; Tıp Fakültesinden sonra, anestezi ve yoğun bakım alanında 5 yıllık uzmanlık eğitimini tamamlayan, alandaki teorik ve pratik tüm bilgiler ile donanan, kalp masajı ve tekrar yaşama döndürme becerisini etkin bir şekilde yapabilen, ameliyat öncesi – ameliyat anı ve sonrasındaki hasta bakımında yetkin, bu bilgi ve becerisi ile hastanın ameliyat sürecini güvenle ve sorunsuz geçirmesine olanak sağlayan kişidir.
Anestezi uzmanı ameliyat öncesi hastayı muayene eder ve ameliyatın gerektirdiği ve hastanın bilgilendirilmesi sonrasında hangi tür anestezinin hasta için en güvenli olduğuna karar vererek anestezi teknikleri uygular.
Anestezi Türleri
Genel Anestezi
Hastanın anestezi altında bilincinin tam kapalı olması demektir. Açılan damar yolundan ilaç uygulanarak yapılabildiği gibi, anestezik gazların nefes (hava) yoluyla solutularak da verilmesiyle uygulanabilir. Genel anestezi altında hasta hareketsiz, bilinçsiz, ağrı duymadan ve tüm bu süreçleri hatırlamadan geçirir. Anestezi ve ameliyat sonrası ağrının kesilmesi de anestezi uzmanın görevlerindendir. Yine damar yolundan ağrı kesici ilaçların verilmesiyle ya da ameliyat bölgesinin ağrı sinirlerini bloke ederek ağrı kesilebilir.
Bölgesel Anestezi
Vücudun bir kısmının; (gövde, bel, kol, bacak, göğüs vb.) lokal anestezik adı verilen ilaçların ultrason kontrolünde, iğne ile enjekte edilerek uyuşturulmasına “Bölgesel Anestezi” denilir. Spinal, epidural, sinir bloğu vb. gibi çeşitleri vardır. Bu anestezi çeşitlerinde hastalar (özellikle genel anestezi ile tam uyutulmanın yüksek riskli olduğu) tamamen uyutulmadan, vücudun sadece ameliyat edilecek kısmı uyuşturularak da yapılabilir.
Bölgesel Sinir Bloğu:
Kol ve bacaklarda yapılan ameliyatlarda sıklıkla tercih edilir. Ameliyat yapılacak alana giden sinirlerin etrafına anestezik ilaç verilerek, o bölgede hissizlik ve hareketsizlik sağlanır.
Bölgesel anestezi uygulamaları sırasında hastalar uyanıktır, fakat bir örtü ile ayrıldığından cerrahi alanı göremezler. Genellikle hastalara damar yolundan sakinleştirici ilaçlar verilerek “Sedasyon” dediğimiz hafif uyku hali oluşturulur. Tüm bu yöntemlerde hissizlik ve hareketsizlik hali geçicidir. İlaçların etki süresi geçince, tüm fonksiyonlar normal haline geri döner. Bu işlemler lokal anestezi ile ağrısız olarak gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemler ile hasta genel anesteziye bağlı gelişebilecek komplikasyonlardan korunurken hastada genel anesteziye karşı oluşabilecek korku ve stres de önlenebilmektedir.
Bölgesel sinir blokları cerrahi işleme olanak sağlamak için anestezi oluşturma amacıyla uygulanabildiği gibi, tıbbi tedavi, ameliyat sonrasındaki ağrı tedavisi, kronik ağrı tedavisi ya da ayırıcı tanı gibi birçok alanda uygulanabilir. Etkisi belirgin, uygulanması kolay ve tecrübeli uzmanlar ile oldukça güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir.
Bölgesel sinir blokları genel anesteziden ameliyat sonrasında hızlı derlenme ve koruyucu havayolu reflekslerinin devamını sağlaması bakımından üstündür. Ayrıca erken iletişime izin verir, uyanık kalmayı sağlar, dolaşım ve solunum fonksiyonlarında olumsuz etkilerin görülmemesini sağlar ve erken beslenmeye başlama imkânı sağlar. Ek olarak ağrı kesici amaçlı uygulanan bölgesel sinir bloklarının ameliyat sonrası 24 saate kadar ağrısız bir süreç geçirilmesini, hastaların servislerdeki konforunu ve memnuniyetini arttırdığı kanıtlanmıştır.
Bu bölgesel anestezi ve bölgesel sinir blokları erişkin hastalarda olduğu kadar çocuk hastalarda da güvenle ve etkili şekilde uygulanmaktadır. Özellikle çocuklarda genel anestezinin risklerini oldukça azaltarak, ameliyat sonrasında da uzun dönem ağrı kesici etkiye sebep olduğu için bölgesel sinir blokları oldukça sık tercih edilmektedir.
Vücudun hemen her yerinde uygulanma olanağı bulunan bölgesel sinir blokları, bölgesel sinirlerin bulundukları bölgeye göre çeşitli şekillerde sınıflandırılır.
Üst ekstremite (omuz-kol-el) bölgesel (periferik) blokları: Üst ekstremitede gerçekleştirilecek cerrahi girişimlerde, ortopedik manüplasyonlarda, bazı hastalıkların tanısında ve ağrı tedavisinde kullanılır.
Brakial pleksus bloğu
Dijital sinir bloğu
Gövdede (göğüs, karın, sırt, perine) uygulanan bölgesel (periferik) sinir blokları: Göğüs, gövde ve karın gibi birçok işlemi izleyen ameliyat sonrası ağrı kesmek için kullanılır.
İntercostal blok
Serratus anterior blok
Erector spina plane blok
İlioinguinal/ iliohipogastrik sinir bloğu
Rektus kılıf bloğu
Quadratus lumborum bloğu
Paravertebral blok
Alt ekstremite (kalça- bacak- ayak) blokları: Alt ekstremitede gerçekleştirilecek cerrahi girişimlerde, ortopedik manüplasyonlarda, bazı hastalıkların tanısında ve ağrı tedavisinde kullanılır.
Femoral sinir bloğu (L2-3-4)
Lateral femoral kütanöz sinir bloğu (L2-3)
Siyatik sinir bloğu
Popliteal blok
Ayak bileği bloğu
