Romatolojİ

Romatolojik hastalıklar eklem ve cilt tutulumu ön planda olup her organı tutabilen, iltihaplı hastalıklardır.
Genellikle bağ doku hastalıkları olarak da bilinen otoimmun hastalıklar romatolojik hastalıkların ana grubudur. Bu grupta romatoid artrit, sistemik lupus eritematozis (SLE), Sjögren sendromu, skleroderma veya miyozit gibi hastalıklar yer almaktadır. Bu hastalıklar eklem, cilt ve kas tutulumu yanında akciğer, kalp ve böbrek dahil farklı organlarda tutulum yapabilmektedirler. Bu nedenle erken tanı ve tedavi, düzenli Romatoloji takibi çok önemlidir.

Ayak bileği, diz, kalça gibi periferik eklem ile beraber sakroiliak eklem tutulumun olduğu, zamanla bu eklemler ve vertebrada postür sorunlarına kadar götürebilen hasara neden olan spondiloartrit grubu hastalıklar da Romatoloji alanında sık değerlendirilen hastalıklardır. Bu grupta ankilozan spondilit, psöriatik artrit, Reaktif artrit yanında Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuvar barsak hastalıkları zemininde gelişen eklem tutulumları yer almaktadırlar. Bu grubun ana hastalığı olan ankilozan spondilit geç tanı ve yetersiz tedavi sonucunda böbrek yetmezliğine sebep olan amiloidoz tablosu geliştirebilmektedir. Erken tedavi veya ihtiyaç halinde anti-TNF ajanları gibi biyolojik tedaviler ile bu sonuçlardan korunmak günümüzde mümkündür.

Ağızda tekrarlayan aftlar, gözde iltihap olarak bilinen üveit tablosu veya farklı boy damarlarda iltihap (vaskulit) nedeni olan Behçet hastalığı İpek yolu üzerinde bulunması sebebiyle Türkiyede toplumda sık görülmektedir. Özellikle genç yaşta ortaya çıkan damarlarda tromboz durumlarında Behçet hastalığı ayrıcı tanıda değerlendirilmelidir.
Vaskulitler damar iltihabı olarak bilinip büyük boy, orta ve küçük boy damar tutulumlarına göre değerlendirilmektedirler. Büyük boy damar hastalıkları olarak bilinen, genç hastalarda görülen Takayasu arteriti veya 50 yaş üzerinde bazen maliginte araştırmalarına kadar götüren ateş ve kilo kaybı gibi ciddi semptomlara neden olan Dev hücreli arterit veya temporal arterit, orta boy damar vaskuliti olarak bilinen PAN Romatolojide nadir ama tedavi ihtiyacı sebebiyle erken tanınması gereken tablolardır. Romatolojik acil tablolar içinde önemli yeri olan küçük boy damar vaskulitlerinden ANCA ilişkili vaskulitler; granülomatöz polianjitis (GPA), mikroskobik polianjitis (MPA), eozinofilik granülomatozis polianjitis (EGPA) yer almaktadır. Bu hastalıklar genellikle üst ve alt solunum yolunda, gözlerde kronik enflamasyona neden olmakta, vaktinde doğru tanınmadıkça akciğerde kanama ve böbrek yetmezliği gibi pulmorenal sendroma sebep olmaktadır.
Çocukluk ve genç yaşlardan başlayan, yüksek ateş ve hemogramda nötrofilik lökositoz, CRP gibi iltihap değerlerinde yüksekliğin her zaman bulunduğu göğüs ve karın ağrısı, eklem ve cilt tutulumu tablolarının ataklar halinde görüldüğü tablolar otoinflamatuvar hastalıklar olarak bilinmektedir. Periyodik ateş sendromları Ailevi Akdeniz ateşi (FMF veya AAA), Mevalonat kinaz eksikliği (MVK), TNF Reseptörü ile ilişkili periyodik sendromundan (TRAPS) oluşmaktadırlar. Aslında genetik tetkiklerin de detaylı değerlendirilmesi ile beraber otoinflamatuvar hastalıkların sayı her geçen sene artmaktadır. Şu an 50’nin üzerinde otoinflamatuvar hastalık bilinmektedir.
Kısacası romatolojik hastalıklarda ateş, eklem iltihabı ve cilt döküntüleri, hastalık grubuna özgü farklı organlarda iltihap durumuna sebep olan, genellikle diğer branşlarla multidisipliner değerlendirme gerektirebilen tablolardır.

Romatolojik hastalıklar eklem ve cilt tutulumu ön planda olup her organı tutabilen, iltihaplı hastalıklardır. Genellikle bağ doku hastalıkları olarak da bilinen otoimmun hastalıklar grubunda romatoid artrit, sistemik lupus eritematozis (SLE), Sjögren sendromu, skleroderma veya miyozit gibi hastalıklar yer almaktadır. Bu hastalıklar el küçük eklemleri öncelikli olmakla eklemlerde ağrı ve şişlik, ciltte döküntüler, elde soğukta morarma, kas güçsüzlüğü gibi bulgular yanında kalp, akciğer, böbrek ve merkezi sinir sistemi farklı organlarda tutulum yapabilmektedirler.
Büyük eklemlerde ve sakroiliak eklemde iltihap yapan, genç yaşta sabah tutukluluğu ve bel ağrısına sebep olan spondiloartrit grubu hastalıklar ankilozan spondilit, psöriatik artrit, reaktif artrit ve Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuvar barsak hastalıkları zemininde gelişen eklem tutulumlarıdır.
Tekrarlayan kulak iltihabı, gözde kızarıklık, işitme kaybı, kanlı öksürük, böbrek yetmezliği ve bu bulgular yanında ateş, yaygın kas ve eklem ağrısı, kilo kaybına sebep olan küçük boy damar iltihabı tabloları vaskulitler grubunda yer almaktadır.
Türkiyede sık olan, öncelikle çocuk ve genç yaşta başlayan, ataklar halinde ateş, karın ve göğüs ağrısı, büyük eklemlerde şişlik ve kızarıklığa neden olan FMF otoinflamatuvar hastalıklar grubunda yer almaktadırlar.