Göz Kuruluğu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Göz Kuruluğu Nedir?

Kuru göz hastalığı, lakrimal sistemin (gözyaşı bezleri ve kanalları) yetersiz fonksiyonu veya gözyaşı filminin (göz yüzeyini kaplayan ince sıvı tabaka) dengesizliği sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Bu durum, göz yüzeyinin yeterince nemlenememesi ve korunmasız kalmasına neden olarak, gözde kuruluk, görme bozukluğu gibi rahatsızlıklara yol açar.
Gözyaşı filmi, kornea ve konjonktiva (göz kapaklarının içini ve gözün beyaz kısmını kaplayan zar) gibi hassas yapıların sağlığı için hayati öneme sahiptir. Bu film, her biri benzersiz özelliklere sahip 3 tabakadan oluşur: Yağlı tabaka, sulu tabaka ve müsin tabaka.

Yağlı Tabaka

Yağlı tabaka, gözyaşı filminin en dış tabakasıdır. Gözyaşı bezleri tarafından üretilen yağlardan oluşur ve gözyaşının buharlaşmasını önler. Yağ tabakası, göz yüzeyinin nemli kalmasına yardımcı olur. Bu tabakanın bozulması, gözyaşının hızla buharlaşmasına ve evaporatif (buharlaşmaya bağlı) göz kuruluğuna neden olur.

Sulu Tabaka (Aköz Tabakası)

Sulu tabaka (Aköz Tabakası), gözyaşı filminin orta tabakasıdır. Gözyaşı bezleri tarafından üretilen su, elektrolitler ve proteinleri içerir. Göz yüzeyini nemlendirir, besler ve yabancı maddeleri temizler. Sulu tabakanın üretiminden kaynaklanan göz kuruluğu, akuöz eksiklik (sulu tabaka eksikliği) tipi kuru göz olarak adlandırılır.

Mukus Tabakası

Filmin en iç tabakası olan mukus tabakası, ‘müsin’ olarak da bilinen mukus benzeri maddeyi içerir. Bu madde, gözyaşının göz yüzeyine eşit şekilde yayılmasını sağlar ve göz yüzeyini pürüzsüzleştirir. Mukus tabakasında ortaya çıkan sorunlar, gözyaşı filminin stabilitesini etkiler ve kuru göze yol açabilir.

Göz Kuruluğu Neden Olur?

Gözdeki kuruluğun başlıca nedenleri, Gözyaşı üretimindeki azalma ve gözyaşı kalitesindeki bozulmadır. Bu durumlara yol açan faktörler ise oldukça çeşitlidir:

• Yaşlanma
• Otoimmün hastalıklar
• Göz kapağı problemleri
• Kuru hava, rüzgâr ve güneş gibi çevresel faktörler
• Uzun süre bilgisayar, telefon ve tablet kullanımı
• Uzun süreli veya yanlış kontakt lens kullanımı
• Menopoz başta olmak üzere birtakım hormonal değişiklikler
• Antihistaminikler, antidepresanlar, diüretikler ve bazı tansiyon ilaçları

Göz Kuruluğu Belirtileri Nelerdir?

Göz kuruluğu belirtileri, hafif rahatsızlıktan günlük yaşamı etkileyen ciddi sorunlara kadar değişebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Gözde yanma ve batma
• Göz kaşıntısı
• Göz kızarıklığı
• Göz yorgunluğu
• Bulanık görme
• Işığa karşı hassasiyet
• Aşırı sulu gözler
• Kontakt lens rahatsızlığı
• Gece görüşünde azalma
• Gözde sık çapaklanma
• Sabahları gözleri açmada zorlanma

Göz Kuruluğuna Ne İyi Gelir?

Göz kuruluğu belirtilerini hafifletmek ve göz sağlığını desteklemek için yapay gözyaşı damalaları, sıcak kompres, bol su tüketimi gibi yöntemler uygulanabilir:

• Yapay Gözyaşı Damlaları: En yaygın kullanılan yöntemdir. Gözleri nemlendirip rahatlatabilir. Doktor veya eczacı önerisiyle, koruyucu içermeyen damlalar tercih edilmelidir.
• Sıcak Kompres: Göz kapaklarına uygulanan sıcak kompres, meibomian bezlerinin tıkanıklığını açarak gözyaşı kalitesini artırabilir. Temiz bir bezi ılık suya batırıp göz kapaklarına birkaç dakika boyunca uygulamak yeterlidir.
• Göz Hijyeni: Göz kapaklarının düzenli olarak temizlenmesi, göz kapağı iltihabı (blefarit) gibi gözde kurumayı tetikleyen durumların önlenmesine yardımcı olabilir. Özel göz kapağı temizleme solüsyonları veya ılık suyla ıslatılmış temiz bir bez kullanılabilir.
• Ortamı Nemlendirme: Kuru hava, gözdeki kuruluğu şiddetlendirebilir. Ortamın nemini artırmak için nemlendirici cihazlar kullanılabilir veya bitki yetiştirilebilir. Özellikle kış aylarında kaloriferlerin ortama verdiği kuru hava kuru gözü tetiklemektedir.
• Ekran Kullanımını Sınırlama: Uzun süreli ekran kullanımı göz kırpma sıklığını azaltır ve kuru göz sendromu belirtilerini artırabilir. Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 metre uzağa bakarak, ekran kullanımının olumsuz etkilerini sınırlayabilirsiniz.
• Bol Su ve Omega-3 Tüketimi: Günde en az 2-3 litre su içmeniz ve balık, keten tohumu ve ceviz gibi omega-3 kaynaklarını tüketmeniz, göz kuruluğu belirtilerini hafifletmeye yardımcı olur.

Bu önerileri uygulamanıza rağmen, kuru göz durumunu yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir göz hastalıkları hekimine başvurmalısınız.

Göz Kuruluğu Tanısı Nasıl Konur?

Göz kuruluğu tanısı, belirtilerin değerlendirilmesi ve bir dizi göz muayenesi ile konulur. Göz hastalıkları hekimi, tıbbi geçmişinizi ve semptomlarınızı dinledikten sonra, gözyaşı üretimi ve kalitesini değerlendirmek için çeşitli testler uygular. Uygulanan tanı yöntemleri şunlardır:

• Schirmer Testi: İnce şeritler halinde özel filtre kağıtları göz kapaklarının altına yerleştirilir. 5 dakika sonra, kağıtların ne kadar ıslandığı ölçülerek gözyaşı üretimi değerlendirilir.
• Gözyaşı Kırılma Süresi (TBUT) Testi: Göz yüzeyine özel bir boya damlatılır ve gözyaşı filminin ne kadar süreyle bozulmadan kaldığı ölçülür. Kısa kırılma süresi, gözyaşı filminin kalitesiz olduğunu ve göz kuruluğu riskini gösterir.
• Gözyaşı Osmolarite Ölçümü: Gözyaşı sıvısının konsantrasyonu ölçülerek göz kuruluğunun şiddeti değerlendirilir.Yüksek osmolarite, göz kuruluğunun daha şiddetli olduğunu gösterir.
• Boyama Testleri: Fluorescein veya lissamine green gibi özel boyalar kullanılarak kornea ve konjonktiva yüzeyindeki hasarlar değerlendirilir.

Göz Kuruluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Göz kuruluğu tedavisi, altta yatan nedene ve belirtilerin şiddetine göre, IPL ve LipiFlow tedavisi gibi yöntemlerle yapılır.
Klasik tedavi yöntemleri arasında, gözyaşı damlaları iltihap önleyici tedavi, yaşam tarzı değişiklikleri, sıcak kompresler ve omega-3 takviyeleri yer alırken, hastanemizde LipiFlow ve IPL tedavisi gibi yenilikçi yöntemler de başarıyla uygulanabilmektedir.

LipiFlow Tedavisi

Göz kapaklarında, gözyaşının yağlı kısmını üreten minik yağ bezleri (meibomian bezleri) bulunur. Bazen bu bezler tıkanır ve yeterince yağ üretemez. LipiFlow tedavisi, ısıtma ve masaj uygulamalarıyla bezlerdeki yağların akışkanlığını artırır. Tek seanslık bir tedavidir ve uzun süreli rahatlama sağlar.

IPL Tedavisi

Göz kapaklarına uygulanan yoğunlaştırılmış ışık atışlarıyla Meibomian bezlerinin fonksiyonunu iyileştiren tedavi yöntemidir. Aynı zamanda göz kapağı iltihabını (blefarit) azaltır ve göz yüzeyindeki kan damarlarını düzenler.
IPL tedavisi ile iltihaplanma giderilerek göz kuruluğunun ana sebeplerinden biri olan meibomian bezi disfonksiyonu giderilir. Tedavi, birkaç seans uygulanır ve her seansın ardından göz kuruluğu belirtilerinde belirgin azalma görülür.

Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları birimi olarak, göz kuruluğu tedavisinde uzmanlaşmış deneyimli hekim kadromuzla yanınızdayız. Gelişmiş LipiFlow ve IPL cihazları ile konforlu ve etkili bir tedavi deneyimi sunuyoruz.

Sık Sorulan Sorular

Göz Kuruluğu En Çok Kimlerde Olur?

Her yaşta ve cinsiyette görülebilir. Ancak, bazı gruplar daha yüksek risk altındadır. Özellikle 50 yaşın üzerindeki kişiler, menopoz dönemindeki kadınlar, uzun süre bilgisayar kullananlar, kontakt lens kullananlar ve bazı otoimmün hastalığı olanlar göz kuruluğu açısından daha yatkındır.

Göz Kuruluğu Kalıcı mı?

Özellikle çevresel faktörlere veya geçici durumlara bağlı olarak ortaya çıkan kuruluk, nedenler ortadan kalktığında düzelebilir. Ancak, kronik kuru göz durumlarında, tedavi ile belirtiler kontrol altına alınabilir.

Göz Kuruluğu Görme Bozukluğuna Neden Olur mu?

Evet, uzun süreli ve şiddetli kuru göz, kornea yüzeyinde hasara neden olarak görme bozukluğuna yol açabilir. Bu nedenle, göz kuruluğu belirtileri olan kişilerin bir göz doktoruna başvurması önemlidir.

Göz Kuruluğu ve Göz Sulanması Aynı Anda Görülür mü?

Evet, paradoksal olarak kuru göz bazen göz sulanmasına neden olabilir. Gözler kuruluğu telafi etmek için daha fazla gözyaşı üretmeye çalıştığında bu durum ortaya çıkar.