Kardiyoloji
Kalp, göğüs kafesi içinde, akciğerlerin üzerinde yer alır ve vücudumuza ritmik kasılmalarla besin, oksijen ve kan pompalar. Vücuttaki diğer kaslar gibi kalbin de düzgün çalışabilmesi için oksijene ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacı karşılayan besleyici damarlar ise koroner arterlerdir. Koroner arterlerde oluşabilecek herhangi bir problem ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Nitekim, dünyada ölümlerin en sık nedeni kalp ve damar hastalıklarıdır.
Kardiyoloji Nedir?
Kardiyoloji, kalp ve dolaşım sistemi hastalıklarını inceleyen bir bilim dalıdır. Kardiyoloji Bölümü; klinik ve laboratuvar çalışmalarıyla hastalıkların tanı ve tedavi yöntemlerini uygulayan birimlerdir.
Kardiyoloji Bölümünde, kardiyoloji alanında kapsamlı hizmetler sunulmaktadır. Bu hizmetler şunları içerir:
- Kardiyoloji poliklinik hizmetleri
- Ekokardiyografi
- Efor testi
- Ritim ve tansiyon holteri
- Kardiyolojik girişimler (femoral ve radyal anjiyo, anjiyoplasti, stent)
- Periferik damarların girişimsel tedavisi
- Kalp pili takılması
Tedavi ve Hizmetler
- Hipertansiyon
- Koroner arter hastalığı
- Aritmi
- Kalp yetersizliği
- Erişkin yaşta doğumsal kalp hastalıkları
- Kalp kapak hastalıkları
Kalp Damar Hastalıkları
Kalp ve damar hastalıkları, kalp ve dolaşım sistemiyle ilgili geniş bir hastalık grubunu kapsar. En sık karşılaşılan rahatsızlıklar şunlardır:
- Koroner arter hastalığı
- Kalp yetmezliği
- Kalp kapak hastalıkları
- Kalp ritim bozuklukları
- Periferik damar hastalıkları (şah damarı, bacak damarları, böbrek damarları gibi)
- Erişkin doğuştan kalp hastalıkları (ASD, VSD, PDA)
- Hipertansiyon
- Kalp zarı hastalıkları
Bu hastalıklar arasında, koroner arter hastalığı sonucu oluşan kalp krizi ve birçok nedenden kaynaklanabilen kalp yetmezliği, en önemlilerindendir.
Kalp Krizi
Kalp krizi, koroner damarların tıkanması nedeniyle belirli bir kalp kası bölgesinin yeterli oksijen alamaması ve kalıcı hasara uğraması sonucu meydana gelir. Tıkanıklık genellikle kan veya yağ birikmesiyle oluşur.
Kalp Yetmezliği
Kalp yetmezliği, kalbin güçsüzleşerek ana görevi olan kan pompalama işlevini yerine getirememesi durumudur. Şu durumlar kalp yetmezliğine neden olabilir:
- Kalp krizi sonrası oluşan hasarlar
- Kalp kapak hastalıkları
- Doğuştan gelen kalp hastalıkları
- Yüksek kan basıncı
- Virüs enfeksiyonları
Kalp Hastalıklarında Tanı Yöntemleri
-
EKG (Elektrokardiyografi):
Kalpteki elektriksel aktiviteleri kaydederek, kalp kası ve sinirsel iletim sisteminin çalışmasını incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Kalp damar tıkanıklığı ve ritim bozukluğu tanısında önemli bir araçtır. -
Efor Testi (Stres Testi):
İki farklı şekilde uygulanabilir:- Eforlu EKG Testi: Hastanın yürüme bandında hızlı tempoda yürütülmesi sırasında sürekli EKG çekilerek kalp damarlarındaki olası darlık araştırılır.
- Stres Ekokardiyografisi (Eforlu veya İlaçlı): Efor testi öncesi ve sonrasında kalbin ultrasonografik olarak incelenmesiyle tanı doğruluk oranı artırılır.
-
Ekokardiyografi ve Renkli Doppler:
Kalbin yapısını, odacıklarının boyutlarını, çalışma kapasitesini ve kapaklarının işlevlerini ses dalgaları yardımıyla görüntüleme tekniğidir. Hiçbir ön hazırlık gerektirmez ve kısa sürede tamamlanır. Ayrıca, trans özefagiyal ekokardiyografi (TEE) adı verilen endoskopik bir yöntemle daha detaylı görüntüleme yapılabilir. Bu yöntem açlık ve ön hazırlık gerektirir.
Kalp Kateterizasyonu ve Koroner Anjiografi
Kalbin yapısının, kalp odacıkları ve büyük damarlardaki basınç değerlerinin, kalp kapakçıklarındaki darlık ve yetersizliklerin ve özellikle kalp damarlarındaki daralma veya tıkanıklıkların kesin olarak gözlenmesi, kalp kateterizasyonu ve koroner anjiografi ile mümkündür.
Bu işlem, kasık veya kol atar damarından lokal anestezi altında kalbe kadar ilerletilen bir kateter yardımıyla gerçekleştirilir. Kalp kateterizasyonu sırasında:
- Kalbin içindeki basınçlar ölçülür.
- Sol kalp boşluğuna "boyalı madde" verilerek kalbin kasılma işlevi incelenir.
Holter Monitör (Kalp Ritmi veya Tansiyon Holteri)
- Kalp Ritmi Holteri: Kalp ritminin 24 saat boyunca takip edilmesi ve kayıt altına alınması holter cihazı ile yapılır. Bu yöntemle kalp ritim bozuklukları teşhis edilebilir.
- Tansiyon Holteri: Hastaların tansiyonunun 24 saat boyunca gerçek hayat koşullarında ve uyku sırasında gösterdiği dalgalanmalar kayıt edilir. Bu yöntem, tansiyon kontrolünde önemli bir araçtır.
Elektrofizyolojik Çalışma
Kardiyoloji hekimleri tarafından yapılan bu işlem, kalpte oluşan ritim bozukluklarının kesin teşhisinde kullanılır.
- Kasık toplardamarından lokal anestezi ile kalbe kadar ilerletilen bir kateter yardımıyla gerçekleştirilir.
- Bu işlem sırasında, kalbin çok hızlı (taşikardik) veya çok yavaş (bradikardik) çalışmasına yol açan ritim bozukluklarının yerleri saptanır.
Kardiyak MR
Kalp zarının, kalp odacıkları ve kapaklarının, kalp adalesinin ve kalpten çıkan büyük atardamarların yapısını değerlendiren, hastaya zarar vermeyen bir görüntüleme yöntemidir.
- Kalp hastalıklarının (daralma, genişleme, kireçlenme gibi) teşhisinde kullanılır.
Miyokard Perfüzyon Sintigrafisi
Kalbi besleyen damarlarda tıkanıklık veya darlık olup olmadığını araştırmak için kullanılan, efor testine göre daha duyarlı bir yöntemdir.
- Nasıl uygulanır?
Radyoaktif bir madde olan Talyum damar yoluyla verilir. Bu madde, istirahat sırasında ve efor altında kalp kasının kanlanmasını ve beslenmesini inceler.
Tedavi Yöntemleri
Kalp hastalıklarında üç farklı tedavi yöntemi uygulanabilir:
- Medikal Tedavi (İlaç Tedavisi):
Kardiyoloji hekimleri tarafından reçete edilen ilaçlar, birçok kalp hastalığının tedavisinde önemli fayda sağlar.- Sürekli olarak yeni ilaçlar geliştirilmekte ve kullanılmaktadır.
- Girişimsel Tedavi
- Cerrahi Tedavi
Girişimsel Kardiyoloji
Girişimsel kardiyoloji, son yıllarda hızlı gelişmeler göstermiştir. Geliştirilen yeni teknikler ve malzemeler sayesinde birçok hastalık, anjiyo laboratuvarında tedavi edilebilmektedir. Aşağıda bu yöntemler açıklanmıştır:
Anjioplasti-Stentleme Tekniği
Bu teknik, damar tıkanıklığının tedavisinde kullanılan bir yöntemdir:
- Balon Anjiyoplasti-Stent İşlemi: İnce yapıda, ancak basınca dayanıklı bir balon kateter, daralmış koroner damar bölgesine yerleştirilir ve şişirilir. Bu işlem, damarları daraltan plakları (yağ, kireç ve çeşitli yapılar) ezerek veya çatlayarak açar.
- Stent Türleri:
- İlaçsız stentler
- İlaçlı stentler
- Tamamen eriyebilen stentler
Bu anjiyoplasti-stentleme işlemi, şah damarı (karotis), böbrek damarları ve bacak damarları gibi kalp dışındaki damarlara da uygulanabilmektedir.
Kardiyak Pacemakerler (Kalp Pili)
Kalp pili, kalbin ritim ve iletim sistemi bozukluklarını düzeltmek amacıyla vücuda yerleştirilen bir elektronik alettir.
- Kalp Yetmezliğinde Kullanım: Kalp kaslarının kasılmasını artırmak için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Kalp Kapak Hastalıklarında Girişimsel Yöntemler
-
TAVI (Kateterle Aort Kapak Yerleştirilmesi):
- İleri yaşa bağlı aort kapak darlığı bulunan ve açık kalp ameliyatı yüksek riskli hastalarda kullanılan yeni bir tedavi yöntemidir.
- Kateter yardımıyla aort kapağı yerleştirilir.
-
Mitral Balon Valvüloplasti:
- Mitral kapak darlığında yaygın ve etkili bir yöntemdir.
- Kardiyoloji uzmanları tarafından uygulanır.
-
Mitral Kapak Yetmezliği Tedavileri:
- MitraKlip ve Carillon İşlemleri: Mitral kapak açıklığını daraltmak amacıyla son yıllarda popüler hale gelmiştir.
Doğuştan Kalp Hastalıklarında Girişimsel Tedavi
ASD (Atrial Septal Defekt), VSD (Ventriküler Septal Defekt), PDA (Patent Duktus Arteriozus):
- Kateter yardımıyla cihaz yerleştirilerek bu doğuştan gelen kalp delikleri kapatılır.
- Bu yöntem, hastanın tedavi konforunu artırır.
Kalp Ritim Bozukluklarında Girişimsel Tedavi
Ablasyon Yöntemleri:
- Kalpte oluşan ritim bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan ve "yakma işlemi" olarak bilinen girişimsel işlemlerdir.
- Renal Ablasyon: Kontrolsüz hipertansiyon hastalarında tedavi amaçlı uygulanan özel bir ablasyon yöntemidir.
Cerrahi Tedavi
Kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılan üçüncü yöntem cerrahi müdahalelerdir.
- Bu tedaviler, kalp damar cerrahisi alanına girmektedir.