Nefroloji

Nefroloji, böbrek hastalıkları ile ilgilenen ve bu alanda tanı, tedavi ve araştırma faaliyetlerini yürüten bir tıp dalıdır. Nefroloji Bölümü, böbrek sağlığıyla ilgili çeşitli durumları ele alarak hastaların tanı ve tedavilerini gerçekleştiren birimlerden biridir.

Nefroloji Bölümü, böbreklerin işlevselliğini ve sağlığını etkileyen çeşitli hastalıkları incelemekte ve tedavi etmektedir. Bu bölümde görev yapan uzmanlar, böbrek hastalıklarının nedenlerini belirlemek, hastalıkları teşhis etmek ve uygun tedavi planlarını oluşturmak konularında uzmanlaşmışlardır.

Tanı ve Tedavi Hizmeti Verilen Hastalıklar

• Hipertansiyon
• İdrarla protein kaybına ve idrarda kanamaya yol açan böbrek hastalıkları
• Akut ve kronik böbrek yetersizliği
• Şeker hastalığına bağlı böbrek hastalıkları
• Kronik glomerulonefrit (nefrit)
• Elektrolit bozuklukları
• Polikistik böbrek hastalığı
• Kistik böbrek hastalıkları

Ayrıca sistemik hastalıkların (diabetes mellitus, hipertansiyon, romatolojik hastalıklar gibi), sıvı kaybı, kalp yetersizliği, sepsis gibi çeşitli durumların ve sürekli kullanılmakta olan ilaçların böbrekler üzerinde oluşturabildiği olumsuz etkilerin değerlendirilmesi ve bunların önlenmesi ve tedavisi, böbrek yerine koyma tedavilerinin (hemodiyaliz, periton diyalizi, böbrek nakli) planlanması, gerçekleştirilmesi ve bu hastaların takipleri Nefroloji bilim dalının kapsamındadır.

Nefrolojik Hastalıkların Belirtileri

Vücut için hayati bir öneme sahip olan böbrekler, omurganın her iki tarafında, belin hemen üzerinde ve karın boşluğunda yer alır. Şekil olarak fasulyeye benzeyen böbrekler, vücudun atık maddeleri temizlemesi ve sıvı-elektrolit dengesini sağlaması açısından kritik bir rol oynar.

Belirtiler:

• İştahsızlık
• İstemsiz kilo kaybı
• Kanlı idrar
• Sık idrara çıkma
• Mide bulantısı
• Göz çevresinde şişlik
• Nefes darlığı

Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde, Nefroloji uzmanına başvurmanız önemlidir.

Böbrek Yetmezliği

Ani (Akut) Böbrek Yetmezliği

Böbrek yetmezliği durumunda, böbrekler normal çalışırken enfeksiyonlar, ilaçlar, idrar yolunda tıkanmalar, aşırı sıvı kayıpları ve ciddi tansiyon düşüklükleri gibi nedenlerle çalışmasını aniden yavaşlatabilir.

Belirtiler:

• Üre ve kreatinin değerlerinin yükselmesi
• Bulantı ve kusma
• Bacaklarda ve göz kapaklarında şişlik
• Tansiyon yüksekliği
• İdrar miktarında azalma
• İdrar renginin koyulaşması

Bu durum, tedavi edilmezse hayatı tehdit edebilir.

Uzun Sürede Ortaya Çıkan (Kronik) Böbrek Yetmezliği

Şeker hastalığı, hipertansiyon, böbrek taşı gibi kronik hastalıklar, böbreklerin zamanla çalışma gücünü azaltarak kronik böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Belirtiler:

• Halsizlik
• Kan düşüklüğü
• İştah kaybı
• Tansiyon yükselmesi
• Kemik zayıflığı

Kronik böbrek yetmezliği genellikle sinsi ilerler ve erken dönemde belirti vermeyebilir. Bu nedenle erken teşhis büyük önem taşır.

Tedavi Yöntemleri

Diyaliz ve Böbrek Nakli

Hastanemizde diyaliz ünitemiz mevcut olduğu gibi, deneyimli organ nakli ekibimiz tarafından uygun hastalara böbrek nakli tedavisi de uygulanmaktadır.

• Diyaliz: Böbreklerin görevini yerine getiremediği durumlarda atık maddelerin ve fazla sıvının vücuttan uzaklaştırılması için kullanılan bir yöntemdir.
• Böbrek Nakli: Böbrek yetmezliğinin son aşamasında en ideal tedavi yöntemi olarak öne çıkar.

Böbrek nakli, kaybolan böbrek fonksiyonunu geri kazandırır ve hastanın en sağlıklı yaşamını sürdürmesini sağlar. Canlı verici ya da kadavradan alınan böbrek ile gerçekleştirilen nakil, günümüzde en başarılı tedavi seçeneği olarak kabul edilir.

Nakil sonrası hasta, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanmaya başlar ve düzenli olarak doktor kontrolünde olmalıdır.

NEFRİT

Nefrit, böbreğin süzme işlemini etkileyen ve böbrek dokusunun iltihaplanması olarak tanımlanan bir hastalıktır. Nefrit, birçok alt hastalık grubunu içerir ve belirtileri genellikle sinsi bir şekilde ortaya çıkabilir. En sık görülen laboratuvar bulguları arasında idrarda protein kaybı ve kan elemanlarının görülmesi ile böbrek fonksiyon kaybı yer alır. Nefrit tanısı, genellikle böbrek biyopsisi ile konulmaktadır.

BÖBREK TAŞI

Böbrek taşı, her 11 kişiden birinde görülen bir durumdur ve 70 yaşına kadar erkeklerin %19’unda, kadınların ise %9’unda ortaya çıkabilir. Genetik faktörler, metabolik hastalıklar ve yaşam şekli, taş oluşumunda etkili olan başlıca nedenlerdir.

Böbrek taşları, şiddetli ağrılarla kendini belli edebileceği gibi, sessiz bir şekilde gelişerek rastlantısal olarak da tespit edilebilir. Tedavisiz bırakıldığında böbreklerde küçülme ve böbrek yetmezliği gelişimine neden olabilir.

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

İdrar yolu enfeksiyonları, özellikle kadınlar ve çocuklar arasında sık görülen hastalıkların başında gelir. Kadınların yaklaşık %10-35’i yaşamlarının herhangi bir döneminde üriner sistem enfeksiyonu geçirmiştir. Bir kez enfeksiyon geçiren kadınların yaklaşık %50’sinde bu durum tekrarlayabilir.

En sık görülen formu, akut sistit olarak adlandırılan mesanedeki enfeksiyondur.

Belirtiler:

• Ateş
• İdrar yaparken yanma
• Sık idrara gitme
• Bulantı

Çocuklarda ve yaşlılarda belirtiler daha silik olabilir ve geç fark edilebilir. Erken tanı ve tedavi yapılmadığında enfeksiyon ağırlaşabilir ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.

BÖBREK NAKLİ

Kronik böbrek hastalığı, ilerleyici bir hastalıktır ve zamanla son dönem böbrek hastalığı (SDBH) aşamasına kadar ilerleyebilir. SDBH, böbreklerin çalışma yüzdesinin %15 ml/dk’nın altına düşmesi durumudur. Bu durumda renal replasman tedavileri, yani böbreklerin yerine koyma tedavileri uygulanır. Bu tedaviler arasında diyaliz ve böbrek nakli bulunmaktadır.

Böbrek nakli, son dönem böbrek hastalığı olan kişilerde yaşam süresini ve hayat kalitesini artıran en üstün tedavi yöntemidir.

Böbrek Nakli Süreci:
Böbrek nakli (renal transplantasyon), başka bir kişiden alınan sağlıklı bir böbreğin ameliyatla hastanın vücuduna yerleştirilmesi işlemidir. Böbrek, kadavradan veya canlı bir vericiden alınabilir. Canlı vericiden yapılacak nakillerde, kişinin sağlıklı iki böbreğinden biri hastaya bağışlanır ve tek böbrek ile hem verici hem de alıcı yaşamlarını sürdürebilir.

Canlı verici olarak hasta yakınları, eşi veya etik kurul onayı ile tanıdıkları seçilebilir. Hastanın kendi böbrekleri genellikle yerinde bırakılır ve yeni böbrek kasık bölgesine yerleştirilir.

Nakil operasyonu sonrasında hasta genellikle 7-10 gün içinde taburcu edilir. Nakledilen böbreğin reddedilmesini önlemek için bağışıklık sistemini baskılayıcı özel ilaçlar başlanır ve bu tedavi ömür boyu devam eder.

Taburculuk sonrası hasta, belirli aralıklarla böbrek nakli konusunda tecrübeli uzman hekimler tarafından düzenli olarak takip edilir.