Romatoloji

Romatoloji, romatizmal hastalıkların tanı ve tedavisi ile ilgilenen bir tıp dalıdır. Genellikle bağışıklık sistemiyle ilgili sorunlardan kaynaklanan bu hastalıklar, eklem, kas, kemik, tendon ve bağ dokularını etkileyebilir. Romatolojik hastalıklar, iltihaplı durumlara yol açarak eklem ve cilt tutulumu ön planda olmak üzere birçok organı etkileyebilir.

Romatolojik Hastalıklar ve Tanımı

Romatolojik hastalıklar genellikle bağ dokularını etkileyen otoimmün hastalıklar grubunda yer alır. Bu hastalıkların başlıcaları şunlardır:

• Romatoid Artrit: Eklem ağrısı, şişlik ve tutukluğa neden olur.
• Sistemik Lupus Eritematozis (SLE): Cilt döküntüleri, eklem ağrıları ve farklı organlarda tutulum gösterir.
• Sjögren Sendromu: Göz ve ağız kuruluğuna neden olan bir bağışıklık sistemi hastalığıdır.
• Skleroderma: Deri sertleşmesi ve organ tutulumuna yol açar.
• Miyozit: Kas iltihaplanması ile karakterizedir.

Spondiloartrit Grubu Hastalıklar

Bu grup, genellikle omurga ve büyük eklemleri etkileyen iltihaplı hastalıklardır. Başlıca hastalıklar şunlardır:

• Ankilozan Spondilit: Omurga ve sakroiliak eklemleri etkileyerek postür sorunlarına yol açabilir.
• Psöriatik Artrit: Sedef hastalığı zemininde gelişen eklem iltihaplanmasıdır.
• Reaktif Artrit: Enfeksiyon sonrası gelişen eklem iltihaplanmasıdır.
• İnflamatuvar Barsak Hastalıkları: Crohn hastalığı ve ülseratif kolit zemininde gelişen eklem tutulumlarıdır.

Behçet Hastalığı

Behçet hastalığı, Türkiye'de sık görülen, ağızda tekrarlayan aftlar, gözde iltihap (üveit) ve damar iltihaplanması ile karakterize bir hastalıktır. Damarlarda tromboz ve farklı organ tutulumları da görülebilir.

Vaskülitler (Damar İltihabı)

Vaskülitler, damar iltihaplanması ile seyreden hastalıklardır. Büyük, orta ve küçük damarları etkileyebilir:

• Büyük Damar Vaskülitleri: Takayasu arteriti ve dev hücreli arterit.
• Orta Damar Vaskülitleri: Poliarteritis nodosa (PAN).
• Küçük Damar Vaskülitleri: Granülomatöz polianjitis (GPA), mikroskobik polianjitis (MPA), eozinofilik granülomatozis polianjitis (EGPA).

Otoinflamatuvar Hastalıklar

Genetik faktörlerle ilişkili olan ve ataklar halinde seyreden bu hastalıklar, karın ağrısı, eklem iltihabı ve yüksek ateş ile karakterizedir:

• Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF): Türkiye'de yaygın görülen, periyodik ateş ve karın ağrısına neden olan bir hastalıktır.
• Mevalonat Kinaz Eksikliği (MVK): Nadiren görülen bir periyodik ateş sendromudur.
• TRAPS: TNF reseptör ile ilişkili periyodik sendromdur.

Romatolojik Hastalıkların Belirtileri

• Eklem ağrısı ve şişlik
• Sabah tutukluğu
• Cilt döküntüleri
• Kas güçsüzlüğü
• Yüksek ateş
• Gözde iltihaplanma
• Göğüs ve karın ağrısı
• Kilo kaybı

Erken Tanı ve Tedavi

Romatolojik hastalıkların erken tanısı ve tedavisi büyük önem taşır. Doğru tanı ve düzenli takip sayesinde organ hasarlarının önüne geçilebilir. Modern tıbbın sunduğu biyolojik tedaviler, özellikle anti-TNF ajanlar, birçok hastalığın tedavisinde etkili sonuçlar sunar. Multidisipliner bir yaklaşımla farklı branşlarla iş birliği içinde hastalık yönetimi sağlanmaktadır.

Romatolojik hastalıkların belirtileri görüldüğünde, uzman bir romatologdan destek alınması önerilir.